رادیولوژی مداخله‌ای؛ انقلابی در درمان‌های بدون جراحی
توسط: رادیولوژی مداخله‌ای یا اینترونشنال علمی است که با هدف همگام‌سازی دانش رادیولوژی ایران با کشورهای پیشرفته شکل گرفت.دکتر علیرضا ابریشمی، متخصص رادیولوژی و فلوشیپ رادیولوژی مداخله‌ای، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره این علم می گوید: این علم با استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، MRI و آنژیوگرافی، به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری‌ها را با دقت بیشتر و کمترین عارضه درمان کنند.
🔹 رادیولوژی مداخله‌ای چیست؟
در گذشته، رادیولوژی فقط برای تشخیص بیماری‌ها استفاده می‌شد، اما امروزه با پیشرفت «رادیولوژی اینترونشنال»، متخصصان می‌توانند بسیاری از درمان‌ها را بدون نیاز به جراحی باز انجام دهند.
برای مثال، در گذشته برای نمونه‌برداری از توده‌ها جراحی باز لازم بود، اما اکنون با یک سوزن نازک و در چند دقیقه می‌توان این کار را به‌صورت سرپایی و کم‌هزینه انجام داد.
🔹 کاربردهای تشخیصی
به گفته‌ی دکتر علیرضا ابریشمی از رادیولوژی مداخله‌ای می‌توان برای:
- نمونه‌برداری دقیق از توده‌های خوش‌خیم و بدخیم
- بررسی بافت‌های سرطانی
- تعیین بهترین روش درمان بیماران مبتلا به سرطان استفاده کرد
نمونه‌برداری دقیق کمک می‌کند پزشکان بدانند سلول‌های سرطانی به کدام داروها حساس‌ترند و درمانی هدفمندتر انجام دهند.
🔹 درمان سرطان‌ها به کمک رادیولوژی مداخله ای
رادیولوژی مداخله‌ای در درمان تومورهای کبد، ریه و سایر اندام‌ها نقش مؤثری دارد. در این روش، داروهای ضدسرطان به‌صورت مستقیم و موضعی به تومور تزریق می‌شوند تا از پخش دارو در کل بدن و بروز عوارض شیمی‌درمانی جلوگیری شود.
همچنین با استفاده از روش‌های نوینی مانند مایکروویو یا کرایوآبلاسیون، سلول‌های سرطانی با گرما یا سرما از بین می‌روند و بیمار دیگر نیازی به جراحی سنگین ندارد.
🔹 نقش حیاتی در اورژانس‌ها
در بیماران تصادفی یا دچار خونریزی داخلی، رادیولوژی مداخله‌ای به‌ویژه در روش آمبولیزیشن (مسدودسازی عروق آسیب‌دیده) نقش نجات‌دهنده دارد.
این روش باعث می‌شود خونریزی‌های داخلی بدون جراحی کنترل شوند و جان بیمار حفظ شود.
🔹 درمان بیماری‌های غیرسرطانی
رادیولوژی مداخله‌ای فقط برای سرطان‌ها نیست. این روش در درمان بیماری‌هایی مانند:
- آبسه‌های بعد از جراحی
- تجمع مایع در شکم یا ریه
- ناهنجاری‌های عروقی یا واریس‌ها
با هدایت دقیق سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن، پزشک می‌تواند محل تجمع مایع را شناسایی و با لوله‌گذاری، آن را تخلیه کند.
🔹 بررسی و درمان گره‌های تیروئید
در گذشته تشخیص گره‌های تیروئید تنها با لمس انجام می‌شد، اما اکنون با سونوگرافی دقیق می‌توان نوع گره را مشخص کرد. در صورت نیاز، با نمونه‌برداری تحت هدایت سونوگرافی می‌توان از جراحی‌های غیرضروری جلوگیری کرد.
>در موارد خاص، با روش RF Ablation گره‌های خوش‌خیم تیروئید بدون جراحی سوزانده می‌شوند – روشی بی‌خطر، بدون بخیه و بدون جای زخم.
🔹 سرطان پستان و نقش رادیولوژی اینترونشنال
رادیولوژی اینترونشنال در نمونه‌برداری و علامت‌گذاری توده‌های پستانی قبل از جراحی نقش کلیدی دارد. برداشتن توده‌ها از طریق برش‌های میلی‌متری به‌جای جراحی باز، باعث بهبود زیبایی و کاهش دوران نقاهت می‌شود.
🔹 کاهش درد به کمک رادیولوژی مداخله ای
در بیماران مبتلا به دردهای مزمن ناشی از سرطان یا آرتروز زانو، روش‌های جدیدی مانند آنژیوگرافی و تزریق هدفمند دارو به تسکین درد کمک می‌کند و جایگزین مصرف طولانی‌مدت مسکن‌ها می‌شود.
🔹 سایر کاربردهای مهم
- درمان چاقی با بستن رگ اشتها بدون جراحی،
- آمبولیزاسیون فیبروم رحم برای کاهش خونریزی،
- درمان سریع سکته مغزی با خروج لخته‌ها،
- درمان اتساع‌های غیرطبیعی رگ‌های مغزی و کلیوی
همگی از نمونه‌های پیشرفته‌ی رادیولوژی مداخله‌ای در ایران و جهان هستند.
✅ جمع‌بندی
رادیولوژی مداخله‌ای یکی از بزرگ‌ترین تحولات پزشکی قرن اخیر است. این روش با تکیه بر تصویربرداری دقیق، درمان کم‌تهاجمی و کاهش عوارض، جایگزین بسیاری از جراحی‌های سنتی شده و به بیماران کمک می‌کند تا سریع‌تر و با درد کمتر بهبود یابند.
مصاحبه کننده: بنفشه پورناجی – مدیر گروه رسانه ای پیام سازان
سوالات پرتکرار:
❓سؤال ۱: رادیولوژی مداخله ای چیست و چه تفاوتی با رادیولوژی معمولی دارد؟
✅ پاسخ:
رادیولوژی مداخله‌ای یا اینترونشنال رادیولوژی شاخه‌ای از علم پزشکی است که علاوه بر تشخیص بیماری‌ها، در درمان آن‌ها نیز نقش دارد. در گذشته رادیولوژی فقط برای تصویربرداری و تشخیص به کار می‌رفت، اما امروزه با استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی مانند سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و آنژیوگرافی، پزشک می‌تواند بسیاری از درمان‌ها را بدون جراحی باز و با کمترین عارضه انجام دهد.
❓سؤال ۲: چه بیماری‌هایی با کمک رادیولوژی مداخله ای درمان می‌شوند؟
✅ پاسخ:
رادیولوژی مداخله‌ای در درمان بیماری‌های متعددی نقش دارد، از جمله: تومورهای سرطانی کبد، ریه و تیروئید، فیبروم رحم، واریس‌ها و ناهنجاری‌های عروقی، آبسه‌های بعد از جراحی و حتی دردهای مزمن آرتروز یا کمردرد.
در این روش، درمان‌ها به‌صورت موضعی و دقیق انجام می‌شود و بیمار معمولاً همان روز به خانه بازمی‌گردد.
❓سؤال ۳: مزیت رادیولوژی مداخله ای نسبت به جراحی چیست؟
✅ پاسخ:
بزرگ‌ترین مزیت رادیولوژی مداخله‌ای، کاهش نیاز به جراحی باز است. در این روش خبری از شکاف بزرگ، بیهوشی عمومی یا بستری طولانی نیست. درمان‌ها از طریق سوراخی کوچک در پوست و با هدایت تصویربرداری انجام می‌شود، به همین دلیل دوران نقاهت کوتاه‌تر، درد کمتر و نتیجه سریع‌تر است.
